Wat is Contango en wat veroorzaakt het?

Als u zich toelegt op futures trading, met name bij de handel in grondstoffen, kan u te maken krijgen met contango of backwardation.

Maar weet u eigenlijk wat contango is en wat het teweeg brengt. In dit artikel geven we een praktische antwoorden op deze vragen.

Introductie tot Contango & Futures Trading

Om te begrijpen wat contango is, moeten we allereerst weten hoe futures werken - grondstoffen futures in het bijzonder. Contango komt namelijk doorgaans voor in grondstoffenhandel. In deze context, refereren we met de term grondstoffen aan alle materialen die basiscomponenten voor de productie van complexere goederen of diensten vormen. Denk aan voedingsstoffen zoals suiker en koffie of metalen zoals goud of zilver en energieproducten zoals ruwe olie of gas.

Waar handel in deze producten van oudsher uitwisseling en fysieke overdracht of levering behoefte, worden zij tegenwoordig verhandeld door middel van financiële constructies zoals futures contracten.

In een futures contract verbindt de verkoper zich om een bepaald product op een overeengekomen datum in de toekomst te ruilen tegen een vooraf vastgestelde prijs. De prijs van dit contract is afhankelijk van de vraag van de kopers en het aanbod van andere verkopers op een gegeven moment.

Futures zijn financiële derivaten (van de prijs van verhandelbare instrumenten afgeleide producten) die worden verhandeld op beurzen. De contractvoorwaarden en specificaties zijn gestandaardiseerd. Dit houdt in dat elk contract dezelfde gegevensindeling heeft, ongeacht wie de betrokken partijen die kopen of verkopen zijn.

De meeste futures worden aangeduid met vijf cijfers.

• De eerste twee symbolen identificeren het product,
• De derde geeft de maand aan,
• De laatste twee symbolen verwijzen naar het jaar.

Olie futures bijvoorbeeld, kunnen worden worden aangeboden als CLX20, waarbij CL staat voor ruwe olie, X = november (er zijn vastgestelde codes voor de maanden), en 20 verwijst naar 2020.

Futures zijn zoals gezegd derivaten. De prijsstelling is aldus afgeleid van de waarde van het onderliggende product. Het onderliggende product is het instrument waarop het termijncontract betrekking heeft. De future prijs is de waarde waartegen de koper zich verbindt het product af te nemen en kan worden berekend aan de hand van de volgende formule:

• FP0 is de futures prijs
• S0 is de spot price
• i is het risicovrije tarief
• t is de tijdsperiode

Nu de contractgrootte van futures doorgaans redelijk groot zijn, kiezen vele individuele traders ervoor futures te verhandelen met behulp van de CFD constructie. Lees meer over CFD trading in onze CFD trading gids.

Definitie van contango - Wat is contango?

Nu we weten hoe futures-contracten werken, kunnen we beter begrijpen wat contango is:

Normaliter zal de prijscurve initieel een stijgende beweging tonen naarmate de looptijd vordert. Immers, men spaart geld (rente) uit door te investeren in een futures contract in plaats van in het onderliggende instrument. De waarde van deze rente besparing wordt opgeteld bij de waarde van het onderliggende activum en zorgt voor het surplus.

Echter, naarmate de vervaldatum nadert zullen de future prijs en de spotprijs elkaar dichter benaderen.

Contango - oorzaken

Contango verwijst aldus naar een scenario waarin de de spotprijs en de prijsstelling van het futures contract afwijken. Dit verschil is te wijten aan twee factoren:

• De toekomstige prijs wordt deels opgemaakt door opslagkosten. Denk aan de kosten voor het opslaan van olie tot de toekomstige vervaldatum. In tijden van overproductie schieten de kosten voor de opslag van deze grondstoffen omhoog en stijgen de futures prijzen.

De spotprijs daarentegen weerspiegelt de huidige prijs en wordt niet vermeerderd door eventuele opslagkosten. De spotprijs is daarom in zo een geval lager dan die van futures contracten. In April 2020 zagen we een voorbeeld van dit scenario, naar aanleiding van een sterke daling in de vraag naar olie, ingegeven door de met het Coronavirus geassocieerde economische vertraging.

• Verwachtingen van investeerders - de prijs van futures contracten weerspiegelt tevens de verwachtingen van beleggers. Dat wil zeggen dat als de collectieve marktdeelnemers van mening zijn dat de prijs van een bepaald product op een later tijdstip zal stijgen, dit tot uiting zal komen in de prijs van futures.

Hoewel het niet erg gebruikelijk is dat het prijsverschil tussen de opeenvolgende termijnen van futures contracten zeer groot is, kan dit onder omstandigheden wel voorkomen. Dit scenario wordt onder beleggers super contango genoemd.

Contango komt het meest voor bij de handel in goud. De belangrijkste reden hiervoor is dat goud wordt gezien als een 'safe haven asset'. In tijden van crisis investeren marktdeelnemers doorgaans massaal in goud, hetgeen de future prijzen opdrijft. Bovendien kunnen de opslagkosten van voor dit edelmetaal erg hoog zijn.

Beginnende traders moeten bedachtzaam zijn wanneer zij zich toeleggen op futures trading. De prijsstelling en voorwaarden die verschillende brokers aanhouden kunnen namelijk voor enige verwarring zorgen. Sommige brokers gebruiken de spotprijs (de prijs van het instrument op dat moment), terwijl anderen de future prijs baseren op de looptijd. Dit kan inhouden dat de prijs van broker tot broker sterk verschilt. Raadpleeg voordat u uw begint met trading maakt altijd eerste de handelscondities van de broker. Admirals verschaft hier totale transparantie in - u kunt de handelsvoorwaarden nalezen op onze website.

Meer leren over Contango of trading in het algemeen? Admirals biedt een breed scala aan educatieve materialen waaronder webinars, artikelen en complete online cursussen. Klik op de onderstaande banner om GRATIS toegang te krijgen tot onze Zero to Hero trading cursus:

Contango vs backwardation

De term contango wordt vaak in verband gebracht met backwardation. Backwardation is in feite het tegenovergestelde van contango. In dit geval is de prijs van het futures contract lager dan de spotprijs. In tegenstelling tot wat bij contango het geval is, zal de prijsgrafiek van het futures contract in dit geval een dalende beweging tonen. Met andere woorden, de prijs wordt van termijn op termijn lager.

De vraag naar het onderliggende activum is erg hoog. In dit scenario geldt, hoe later de leveringsdatum, hoe goedkoper het future contract. Naarmate de vervaldatum nadert zal de future prijs ook in dit geval naar de spotprijs convergeren.

Backwardation - oorzaken

Zowel Contango als backwardation verwijzen naar scenario's waarin de futures- en spotprijzen uiteenlopen. De belangrijkste redenen voor backwardation zijn:

• Beleggers voorzien een tekort aan een betreffende grondstof. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn na een bepaald klimatologisch fenomeen dat de oogst van een een graansoort heeft aangetast. Het aanbod is beperkt en kopers zullen hun voorraad willen bemachtigen en hun orders zo spoedig mogelijk instellen.

• Pessimistische economische vooruitzichten - in tijden van economische moeilijkheden zoals een verwachte recessie of beurscrisis zullen investeerders massaal safe haven assets opkopen in plaats van te beleggen in futures.

Contango - Long of Short gaan

Korte termijn traders zoals daytraders of scalpers hoeven zich geen zorgen te maken over contango of backwardation, nu deze fenomenen op de korte termijn een zeer beperkte invloed hebben en hun activiteiten aldus niet zullen aantasten.

Lange termijn handelaren echter, moeten wel rekening houden met de effecten van contango of backwardation, maar hoe? Dat is afhankelijk van uw posities. We onderscheiden de volgende scenario's:

• Als de trader gedurende een contango situatie een long positie op futures contracten houdt, wordt zijn risico blootstelling bepaald door (ongeveer) het verschil tussen de spotprijs en de future prijs. Hebben we echter te maken met backwardation, dan is zijn winstpotentieel ongeveer gelijk aan het verschil tussen de twee prijzen.
• Voor traders die short posities houden geldt; bij contango zouden zij het verschil tussen beide prijzen mogelijk als winst kunnen bijschrijven. Bij backwardation daarentegen, zouden zij het verschil tussen beide prijzen kunnen verliezen.

Praktijk voorbeeld van contango - de olieprijs

Fundamentele analyse contango scenario in de oliemarkt

Vanaf begin 2020 tot 20 april jl. werd de oliemarkt beïnvloed door verschillende gebeurtenissen die voor hoge volatiliteit binnen de markt zorgden en uiteindelijk tot een contango situatie leidden. De volatiliteit begon met de escalatie van de spanningen tussen de Verenigde Staten en Iran eerder dit jaar, die eindigde met een aanval op oliecentrales in Saoedi-Arabië door Iran. Hierop volgde een serie events:

• Na deze initiële schok storten vanaf februari 2020 verschillende beurzen over de hele wereld in..De directe aanleiding is de Covid-19 pandemie en de verstoring van het normale leven in grote delen van de wereld. Deze gezondheidscrisis had verregaande gevolgen op de olieprijs. De wereldwijde vraag verminderde drastisch als gevolg van de beperkingen die door de verschillende regeringen werden opgelegd. Het Internationaal Energieagentschap heeft 2020 bestempeld als het slechtste jaar in de geschiedenis voor oliehandel.

• Gezien de ernst van deze situatie organiseerden de OPEC landen in maart 2020 een spoedberaad. Al snel bleek het resultaat van deze onderhandelingen niet bevredigend voor de betrokken partijen. Toen OPEC geen akkoord wist te bereiken met Rusland brak er een prijzenoorlog uit die de olieprijs verder drukte en de sector verder verzwakte.

• Op 12 april bereikten de OPEC- en andere olieproducerende landen (waaronder Rusland) eindelijk een akkoord. De overeenkomst zag toe op beperking van de olieproductie in de maanden mei en juni. De landen verbonden zich om de collectieve olieproductie met 9,7 miljoen vaten per dag te verminderen. Deze vermindering houdt een verlaging van het aanbod van ongeveer 10% in.

• Deze maatregel en de voorgaande houden in dat de totale olieproductie wereldwijd naar verwachting met 20 miljoen vaten per dag zal worden verminderd. Dit betekent dat de het aanbod vanaf 1 mei 2020 met ruim 20% zal worden teruggebracht - maar liefst 4x meer dan de maatregelen in 2008. Het zijn de meest ingrijpende maatregelen in de geschiedenis. De verlagingen zullen naar verwachting tot april 2022 aanhouden.

• Ondanks deze maatregelen vertoonden de olieprijzen geen tekenen van herstel. Sterker nog, WTI eindigde op 23 april 2020 ruim 10% lager terwijl BRENT meer dan 4% lager sloot. Wat de markt ons lijkt te vertellen, is dat de getroffen maatregelen niet voldoende zijn om de sterke daling in vraag het hoofd te bieden. Hoewel men verwacht dat bepaalde landen naar verloop van tijd enige activiteit zullen hervatten en de vraag naar ruwe olie zal toenemen is de werkelijke impact van het coronavirus nog altijd lastig in te schatten. Bovendien is het is moeilijk te bepalen hoe lang de wereldwijde restrictieve maatregelen zullen worden verlengd.

• Al deze spanningen leidde tot een sterke koersdaling op maandag 20 april als gevolg van het verstrijken van futures contracten. De waarde van WTI futures (met een vervaldatum in juni) daalde tot een negatieve waarde van $ 37 per vat. Deze ongekende situatie kan worden verklaard door de historisch lage vraag in combinatie met de hoge bestaande oliereserves. Dit maakt opslag van meer olie erg kostbaar. Het effect van deze contango situatie werd verder versterkt door de toestroom van speculanten die voor verdere neerwaartse druk op de olieprijzen zorgen.

Gezien de situatie zullen beleggers zich moeten voorbereiden op maatregelen van de olie-exporterende landen om de prijs van ruwe olie te stabiliseren. Het is aldus niet uitgesloten dat we in de komende periode met nadere verlagingen geconfronteerd worden.

Andere spelers die sterk geraakt zijn door de oliecrisis zijn oliemaatschappijen zoals Repsol, BP en Exxon Mobil. Ook deze bedrijven leverden flink in op hun aandelenprijs en projecteren lagere winstcijfers voor dit jaar.

Technische analyse contango scenario in de oliemarkt

Als we het technische plaatje bekijken zien we dat zowel Brent als WTI op 22 april 2020 met scherpe dalingen te kampen hadden. Deze extreme koersdalingen begonnen met een bearish gap bij de opening van de markt op 9 maart - waarbij Brent daalde van 45,87 naar $ 36,09 per vat en WTI van 41,50 naar $ 32,66 per vat.

Deze bearish prijsbeweging zette zich voort gedurende de maanden maart en april, totdat de koersen respectievelijk de $ 21 en $ 19 prijs niveaus bereikten. De breuk van deze ondersteuningsniveaus is een belangrijke trigger voor de recente scherpe dalingen.

Zolang prijs zich niet hersteld boven deze niveaus, kunnen we geen stabilisatie van de olieprijzen noch mogelijkheden om hogere niveaus te bereiken verwachten. Omkering van de bearish druk en de extreme volatiliteit zijn belangrijke voorwaarden voor enig herstel van de olieprijzen. Beleggers vestigen hun hoop op een toename in vraag wanneer restrictieve maatregelen worden opgeheven of positieve effecten van nieuwe quota.

Waarom is dit een voorbeeld van contango? Op 20 april waren wij getuige van een fenomeen dat zich niet eerder had voorgedaan op de oliemarkten. Het futures contract van mei, dat de volgende dag zou aflopen, handelde tegen een lagere prijs dan het contract van juni. Normaal gesproken hebben futures contracten met een leveringsdatum op de korte termijn een hogere waarde dan de daaropvolgende contracten. Bovendien, had het mei contract een negatieve waarde:

De onderstaande afbeelding toont een weergave van de lange termijn ontwikkeling van WTI:

Bron: Admirals MetaTrader 5 Supreme Edition. Dagelijkse WTI grafiek. Data over de periode van 9 maart 2018 tot 22 april 2020 - verkregen uit analyse op 22 april 2020. Disclaimer: de in dit artikel opgenomen grafieken voor financiële instrumenten zijn bedoeld voor illustratieve doeleinden en vormen geen handelsadvies noch dienen zij te worden geïnterpreteerd als suggestie om de door Admirals aangeboden financiële instrumenten (CFD's, ETF's, Aandelen) te kopen of verkopen. In het verleden behaalde resultaten zijn niet indicatief voor toekomstige prestaties.

Belegen tijdens een Contango scenario

Situaties waarin we te maken krijgen met contango scenario's worden in de regel gekenmerkt door een verhoogde volatiliteit. De volatiliteit bepaald op directe wijze hoezeer en hoe frequent de prijs van een bepaald instrument of gegeven markt beweegt. Hoe hoger de volatiliteit, hoe meer de prijs van een markt over een bepaald tijdsbestek zal bewegen. Prijsbeweging biedt handelskansen maar brengt ook risico's met zich mee.

Wanneer u zich toelegt op trading zult u moeten accepteren dat de kans op winst onlosmakelijk verbonden is met een bepaald risico - ongeacht of er een beurscrash voorspelt is, of niet. De gouden regel van succesvol traden op de lange termijn is het maximaliseren van winsten en het minimaliseren van verliezen. Analyse technieken en een goede trading strategie zijn erop geënt de beste handelsmogelijkheden te identificeren en hier op adequate wijze op in te spelen met het oogmerk winst te behalen.

Opmerkelijk genoeg gaan vrijwel alle beginners voorbij aan risicomanagement; het ondervangen van mogelijke risico's en het beperken van verliezen. Professionele handelaren zullen echter beamen dat een passend risicomanagement systeem minstens net zo waardevol is als een goede trading strategie. Hoewel geld beleggen zonder risico's strikt genomen niet mogelijk is, blijkt consistent succesvolle beleggingsresultaten behalen zonder risicomanagement evenmin een optie.

Het streven is de risico blootstelling en eventuele verliezen op verlieslatende posities zoveel mogelijk te beperken. Indien u zelf aan de slag wilt met traden na een contango- of backwardation scenario doet u er verstandig aan u te verdiepen in de basics van trading en de dynamiek van de markten.

Het is raadzaam nieuwe strategieën of hulpmiddelen altijd eerst in een risicovrije omgeving te testen. Admirals biedt hiertoe trading simulators en een gratis demo account. Met een demo account kunt u risicovrij experimenteren met verschillende manieren van beleggen tijdens een contango scenario zonder dat u uw kapitaal op het spel zet.

Middels demo- ofwel paper trading kunt u de financiële markten risicovrij en in real time navigeren en uw trading vaardigheden verbeteren zonder dat uw kapitaal risico loopt. De rekening balans op een demo account bestaat namelijk uitsluitend uit virtuele middelen.

U kunt vertrouwdheid opbouwen met de dynamiek van de markten en experimenteren met de verschillende functies en mogelijkheden van het MetaTrader 4 of MetaTrader 5 handelsplatform. Met een live trading account kunt u tevens daadwerkelijk deelnemen aan het handelsverkeer.

Andere artikelen die u kunnen interesseren:

• Wat is Forex & Hoe werkt Forex trading - De Valutahandel Voor Beginners Gids
• Copy Trading - Beginnen met trading zonder te leren traden?
• Handelen in Aandelen - Stock Trading op de Aandelenbeurs

Over Admirals

Admirals is een meermaals bekroonde, wereldwijd gereguleerde Forex- en CFD-broker en biedt handel op meer dan 8.000 financiële instrumenten via 's werelds populairste handelsplatformen: MetaTrader 4 en MetaTrader 5. Begin vandaag nog met handelen!

Risicobepaling

Dit materiaal bevat geen beleggings- of investeringsadvies en zou niet als zodanig moeten worden geïnterpreteerd, noch als een uitnodiging of aanbieding tot deelname in transacties in financiële instrumenten. Merk op dat dergelijke beurs- en trading analyse geen betrouwbare indicatie zijn voor toekomstige prestaties gezien het feit dat de relevante omstandigheden aan constante verandering onderhevig zijn. Alvorens u enige beslissingen maakt omtrent investeringen, beleggingen of trading, dient u advies in te winnen van een onafhankelijk, financieel adviseur om degelijk begrip van de geassocieerde risico's te verkrijgen.