Kto decyduje o długoterminowych stopach procentowych?

Na rentowność obligacji skarbowych wpływa wiele czynników. Pierwszym czynnikiem jest inflacja, która wpływa na stopy procentowe ustalane przez bank centralny, a także długoterminowe stopy procentowe Niemalże do 2009 sytuacja wyglądało tak samo, niższa inflacja oznaczała niższe krótkoterminowe oraz długoterminowe stopy procentowe. Od 1980 roku mieliśmy do czynienia ze spadkiem inflacji, a tym samym stóp procentowych ustalanych przez władze monetarne, co także dotyczyło rynkowych stóp procentowych.

Źródło: Bloomberg

Na powyższym wykresie na biało zostały zobrazowane stopy procentowe ustalane przez Rezerwę Federalną oraz rentowność 10-letnich obligacji amerykańskich. Korelacja pomiędzy tymi dwoma instrumentami jest bliska 1.

Niemniej jednak po pęknięciu bańki spekulacyjnej w 2007 roku sytuacja uległa zmianie. Aby nie dopuścić do deflacji na miarę 1930 roku banki centralne wdrożyły niestandardową politykę monetarną. Jej głównym celem było odblokowania akcji kredytowej, zaniżenie rentowności obligacji skarbowych a także spadek kursu lokalnej waluty. Skala działań banków centralnych została przedstawiona na poniższej grafice.

Powyższa grafika przedstawia skale działania banków centralnych w ramach luzowania ilościowego. Należy zauważyć, że skala wykresu podana jest w bilionach amerykańskich, czyli dla nas w miliardach USD. Luzowanie ilościowe w głównej mierze polega na skupie papierów wartościowych, a dokładniej obligacji skarbowych, w ostatnim czasie program został rozszerzony o obligacje korporacyjne.

Od 2009 roku banki centralne wymieniają się zadaniem skupu obligacji skarbowych. Na samym początku był FED, dalej Bank Anglii, Bank Japonii, a na samym końcu Europejski Bank Centralny. Według Deutsche Banku banki centralne na chwile obecną dokonują skupu papierów wartościowych na 180 miliardów USD miesięcznie. Należy pamiętać, ze luzowanie ilościowe trwa nieprzerwanie od 2009 roku, a gospodarki wysokorozwinięte są otwarte. Jest to jednoznaczne z tym, że luzowanie ilościowe prowadzone przez FED oddziaływało na rentowność obligacji niemieckich, z kolei aktualny program skupu aktywów prowadzony przez EBC oraz BoJ wpływa na rentowność amerykańskich obligacji.

Źródło: Bloomberg

Na powyższym wykresie przedstawiono 10-letnie rentowności obligacji amerykańskich, niemieckich oraz japońskich. Obecne luzowanie ilościowe utrzymane jest przez Bank Japonii oraz Europejski Bank Centralny. Spadająca rentowność obligacji w Europie oraz Japonii zmusza inwestorów do poszukiwania alternatywy, czyli wyższej rentowności obligacji, która oferowana jest przez Stany Zjednoczone. W ten sposób kapitał przenosi się z jednego miejsca w drugie, powodując przy tym spadek rentowności tamtejszych obligacji.

Skup obligacji skarbowych przez bank centralny doprowadził do wywindowania ich ceny, a tym samym rentowność obligacji spadła do wcześniej nienotowanych poziomów. Według szacunków J.P Morgan ponad 50 procent niemieckich obligacji jest gwarantem straty, czyli rentowność obligacji znalazła się poniżej zera.

Reasumując, kto decyduje o długoterminowych stopach procentowych? Odpowiedź jest oczywista – banki centralne, ponieważ zdrowo-myślący inwestor nie dokona inwestycji w instrument gwarantujący stratę.

Mateusz Groszek
Analityk Rynków Finansowych