Kryzysy finansowe na świecie - charakterystyka i przykłady
Historia pokazuje, że są dwie rzeczy, których można być pewnym, jeśli chodzi o kryzysy finansowe: nastąpi kolejny, który nie będzie taki sam, jak poprzedni. Kryzysy finansowe są niestety dość powszechne i często powodują wiele szkód, których skutki można odczuwać jeszcze przez wiele lat. Odegrały one istotną rolę po upadku systemu stałych kursów walutowych z Bretton Woods. Mogą charakteryzować się częstotliwością i dotkliwością.
Spis treści
Co to jest kryzys finansowy?
Kryzys finansowy oznacza zaburzenia funkcjonowania rynków finansowych. Okres ten charakteryzuje się silnym spadkiem aktywów finansowych, upadkiem firm działających na rynkach finansowych bądź pożyczających na nim kapitał oraz niezdolnością do alokowania kapitału w gospodarce.
Kryzys finansowy oznacza, że znaczna grupa instytucji finansowych ma zobowiązania przekraczające wartość rynkową ich aktywów, co prowadzi do runu na banki i innych przesunięć w portfelach, upadłości niektórych instytucji finansowych i interwencji rządu. Kryzys finansowy może być lokalny bądź międzynarodowy, czyli obejmować wiele krajów. W dobie globalnych rynków finansowych zazwyczaj kryzys w jednym kraju przenosi się na inne.
Rodzaje kryzysów finansowych
Możemy wyszczególnić kilka typów kryzysów finansowych:
➡️ Kryzys systemu finansowego (systemic financial crisis) oznacza kompletne załamanie się systemu finansowego w znaczeniu całościowym. Przejawia się brakiem zdolności do realizowania podstawowych funkcji, w tym przede wszystkim pośredniczenia w gromadzeniu oszczędności oraz pozyskiwaniu kapitału, co ma bardzo niekorzystny wpływ na gospodarkę. Systemowy kryzys finansowy powstaje głównie ze względu na rozległy kryzys bankowy, który dotyka największych i najistotniejszych banków, co powoduje destabilizację całego rynku finansowego oraz gospodarki.
➡️ Kryzys bankowy oznacza okres, w którym znaczące segmenty systemu bankowego stają się niepłynne lub niewypłacalne. Kryzys bankowy możemy zidentyfikować poprzez upadłość banków na dużą skalę, wprowadzeniem nadzwyczajnych środków przez rząd (zablokowanie depozytów, nacjonalizacja, gwarancje depozytów, plany rekapitalizacji banków), znaczący run na banki ze strony deponentów, znaczny rozmiar nieobsługiwanych pożyczek, Kryzys bankowy może być spowodowany rzeczywistym lub potencjalnym runem na banki. Ludzie obawiają się o swoje depozyty i dlatego masowo chcąc podjąć swoje środki z banków, czyli pojawia się tak zwany run.
Kryzys bankowy występuje, gdy spełniony jest przynajmniej jeden z czterech następujących warunków:
- Relacja aktywów niezrealizowanych (non-performing assets) do aktywów ogółem w systemie bankowym przekracza 10%,
- Koszt operacji ratunkowej wynosi przynajmniej 2% GDP,
- Problemy sektora bankowego skutkują nacjonalizacja banków na szeroką skalę,
Występuje nasilony run na banki lub są stosowane środki nadzwyczajne takie jak: zamrożenie depozytów ,wydłużenie dni wolnych (bank holidays), powszechne gwarancje depozytów przez rząd w odpowiedzi na kryzys.
➡️ Kryzys walutowy to zjawisko masowej wyprzedaży waluty krajowej oraz aktywów w niej wyrażonych, powodującej silną presję na deprecjację waluty krajowej i w efekcie prowadzącej do skokowego spadku nominalnego kursu walutowego, lub utraty rezerw walutowych w przypadku obrony kursu walutowego przez władze monetarne tego kraju. Kryzys walutowy oznacza turbulencje na narodowym lub międzynarodowym rynku walutowym często wywołane przez ataki spekulacyjne kapitału zagranicznego, co się objawia gwałtownym spadkiem kursów walutowych, rezerw walutowych lub wysokimi wzrostami stóp procentowych.
➡️ Kryzys zadłużenia zagranicznego jest sytuacją, w której jeden kraj nie jest w stanie spłacać zadłużenia wobec swoich zagranicznych wierzycieli, zarówno zobowiązań rządowych, jak również firm prywatnych. Trudności z obsługą długu mogą być spowodowane utratą płynności w wyniku nagłego odpływu kapitału, gwałtownego wzrostu kosztów dóbr importowanych lub spadku wpływów z eksportu. Kryzys zadłużeniowy może mieć podłoże strukturalne, co oznacza, że kraj prawdopodobnie już nigdy nie będzie w stanie spłacić swoich zobowiązań.
➡️ Kryzys (krach) giełdowy oznacza gwałtowne i utrzymujące się przez dłuższy czas załamanie kursów akcji na giełdzie papierów wartościowych.
Kryzysy finansowe XX wieku
Kryzysy finansowe na świecie - Czarny czwartek
Czarny czwartek 1929 roku jest najsłynniejszym krachem giełdowym, po którym wprowadzono wiele przepisów mającym zapobiegać tego typu wydarzeniom w przyszłości był tak zwany czarny czwartek 24 października 1929 roku. W tym dniu pękła bańka na nowojorskiej giełdzie. Banki udzielały chętnie kredytów na zakup akcji i wielu ludzi skuszonych łatwym zarobkiem skorzystała z takiego rozwiązania. Po pęknięciu bańki wielu ludzi straciło majątki, a spółki, których akcje były kupowane upadło, gdyż w rzeczywistości nic nie były warte, prowadząc niepewny biznes.
Po czarnym czwartku wprowadzono zasadę, że firmy notowane na giełdzie muszą składać regularnie raporty finansowe. Obecnie spółki tego typu raporty publikują kwartalnie. W kwartalnych sprawozdaniach umieszczane są również prognozy na przyszłe kwartały, choć trzeba przyznać, że trzeba podchodzić do tych prognoz z rezerwą, gdyż zazwyczaj są bardziej optymistyczne, niż rzeczywistość.
W czarny czwartek indeks Dow Jones Industrial Average stracił około 11%, następnie w czarny poniedziałek oraz czarny wtorek odpowiednio około 13% oraz około 12%. Krach na nowojorskiej giełdzie z października 1929 roku był również początkiem wielkiego kryzysu prawdopodobnie największego kryzysu gospodarczego świata. Ludzie stracili majątki na giełdzie, firmy zaczęły upadać, bezrobocie w USA sięgnęło około 30% siły roboczej.
Kryzysy finansowe na świecie - Czarny poniedziałek
Czarny poniedziałek 1987 roku. Ceny towarów spadały od 1980 roku, a długoterminowe stopy procentowe osiągnęły szczyt w 1981 roku. Zniżka cen towarów i poziomu stóp procentowych doprowadziła do spadku inflacji, co dostarczyło bodźca dla hossy akcji i obligacji. Wiosną 1986 roku spadki na rynku towarowym zaczęły wyhamowywać.
Sytuacja stała się poważna, gdy w kwietniu 1987 roku rynek obligacji się załamał, a jednocześnie nastąpiły wzrosty na rynkach towarowych. Uczestnicy rynku akcji, którzy śledzili wydarzenia na rynku obligacji i towarów, mogli z powodzeniem odebrać te sygnały, jako ostrzeżenie przed ważnymi zmianami i zastanowić się nad ich skutkami dla rynku akcji.
Kolejny wzrost dolara w październiku był krótkotrwały i zaraz po nim nastąpiło silne załamanie, dokładnie w momencie krachu na Wall Street. Wydaje się oczywiste, że załamanie kursu dolara było jednym z czynników współodpowiedzialnych za spadek atrakcyjności akcji. Inną przyczyną krachu był spadek cen ropy w 1986 roku o około 50% wskutek decyzji OPEC o zwiększeniu produkcji. Indeks Dow Jones Industrial Average spadł o ponad 22%, czyli ponad 500 pkt. i był to największy procentowy spadek tego indeksu w historii.
Kryzysy finansowe na świecie - Bańka internetowa
Dot-com boom, czyli bańka internetowa to okres fascynacji firmami z branży technologicznej datuje się na okres od 1995 do 2001 roku. Jedną z przyczyn były niskie stopy procentowe, które w tym okresie miały Stany Zjednoczone. Inwestorzy szukali innych źródeł dochodu, gdyż te z lokat nie przyniosły znaczących profitów. Moda na nowe technologie oraz spółki działające w branży internetowej spowodowała, że owe firmy łatwo zdobywały środki na działalność od funduszy typu venture capital.
Środki były często marnotrawione, ale ludzie uwierzyli, że firmy mają świetlaną przyszłość przed sobą i rzucili się na akcje tych spółek. Na początku 2000 roku część inwestorów straciła nadzieję, że dalsze wzrosty mocno przewartościowanych spółek. Indeks spółek technologicznych NASDAQ Composite spadła z poziomu 5 tys. pkt. do poziomu 2 tys. pkt. Indeks dopiero w 2016 roku przełamał poziomy ze szczytu bańki internetowej.
Zanim przejdziesz dalej, zarejestruj się na bezpłatne szkolenia online prowadzone przez ekspertów Admiral Markets. W naszej opinii, szkolenia Forex pomogą Ci jeszcze dokładniej zrozumieć, jak funkcjonuje rynek finansowy i skąd biorą się kryzysy finansowe.
Kryzysy finansowe na świecie - Kredyty subprime
Kryzys kredytów subprime ujawnił się w 2008 roku pękła kolejna bańka, tym razem na rynku nieruchomości w USA. Znowu polityka monetarna ujawniła swoje słabości. Rezerwa Federalna po pęknięciu bańki internetowej zaczęła obniżać stopy procentowe, które spadły z poziomu 6,5% w połowie 2000 roku do 1% w 2003 roku. Tak niskie oprocentowanie zachęciło do brania kredytów.
Zaczęto udzielać tak zwanych kredytów subprime osobom, które nazywano NINJA (No Income No Job no Assets), czyli osoby często bez stałych dochodów, stałej pracy i bez żadnych dochodów. Udzielanie tak ryzykownych kredytów było również możliwe, dzięki procesowi sekurytyzacji. Termin ten oznacza, że łączenie kredytów hipotecznych w paczki i sprzedawanie papierów wartościowych, których zabezpieczeniem były owe kredyty. Najpopularniejsze instrumenty sekurytyzacji to Collateralized Debt Obligations (CDO) czy Mortgage Backed Securities (MBS). Dodatkowo zaczął się rozwijać rynek derywatów kredytowych, wśród których największą popularnością cieszyły się Credit Default Swaps (CDS) pozwalające na ubezpieczenie się przed ryzykiem kredytowym.
Jedna z największych firm ubezpieczeniowych AIG okazała się rekordzistą w zawieraniu kontraktów CDS. W 2008 roku rząd USA zdecydował się na przejęcie 80% akcji firmy w zamian za 85 miliardów pomocy. Kolejne 30 miliardów AIG otrzymał w 2009 roku. Część środków firma przeznaczyła na premię dla pracowników, co wywołało oburzenie. Doszło do bardzo dużych wzrostów cen nieruchomości. Ponadto od połowy 2003 roku Fed zaczął podnosić stopy procentowe, które w trzy lata wzrosły do poziomu 4,25%. Ludzie ze względu na wyższe stopy procentowe zaczęli mieć problemy ze spłatą kredytów.
Banki zaczęły przejmować domy, a ceny domów zaczęły spadać ze względu na zwiększoną podaż. W końcu bańka na rynku nieruchomości pękła, a kryzys finansowy w USA rozlał się na inne kraje. W Europie pojawił się kryzys zadłużeniowy. Kraje południa Europy, takie jak Portugalia, Hiszpania i oczywiście Grecja nie były w stanie spłacać swoich zobowiązań. Udzielono miliardowych pożyczek na ratunek tych krajów, ale w niektórych krajach do dziś odczuwalne są skutki kryzysu finansowego, który rozpoczął się w USA.
Czy nadchodzi kolejny kryzys finansowy?
Czy nadchodzi nowy kryzys finansowy? Czy powinniśmy się obawiać kolejnego kryzysu finansowego i recesji?
Według kilku ekonomistów, biorąc pod uwagę obecną sytuację i perspektywy ryzyko kryzysu finansowego jest rzeczywiście duże. Część z nich uważa, że zbliża się wielkimi krokami kryzys finansowy znacznie większy niż ten, który miał miejsce w 2008 roku.
Ogólna gospodarka światowa wypadła dobrze, odnotowując w 2008 roku pozytywny wynik zarówno dla USA, jak i dla Europy. Jednak dane, które wskazują na rok 2019 odzwierciedlają spowolnienie gospodarcze, które doprowadziło organizacje międzynarodowe do obniżenia prognoz wzrostu na ten oraz bieżący rok.
Najlepsza platforma transakcyjna Forex i CFD - MetaTrader
Najlepszą platformą transakcyjną do handlu na rynku Forex i CFD jest bez wątpienia MetaTrader. Traderzy mogą stosować strategie spekulacyjne wybierając spośród wielu instrumentów finansowych, w tym na rynku Forex oraz kontraktach CFD na akcje, towary, indeksy i wiele innych.
Platforma MetaTrader oferuje możliwość spekulacji na wykresach. Jest nie tylko łatwa w użyciu, ale także łatwa w nawigacji.
Kontrakty CFD są złożonymi instrumentami, które niosą ze sobą duże ryzyko. Biorąc pod uwagę ich charakter, zaleca się najpierw przetestować trading na rachunku demo. Po zrozumieniu ryzyka, z którym się wiążą a także samego produkty możesz przenieść się na rachunek rzeczywisty. Aby otworzyć bezpłatny rachunek demo kliknij na poniższy baner:
Podsumowanie
Kryzysy finansowe co jakiś czas dotykają gospodarki na całym świecie. Związane jest to z cyklami koniunkturalnymi, czyli okresem ekspansji gospodarczej oraz spowolnienia gospodarczego. Za cykle koniunkturalne odpowiedzialni są przedstawiciele władz monetarnych oraz fiskalnych.
Ekspansywna polityka monetarna oraz fiskalna będzie powodować ożywienie w gospodarce, czasami prowadzące do tworzenia się baniek, przykładowo na rynku nieruchomości. Z kolei restrykcyjna polityka będzie studzić gospodarkę. Jest wiele jednak sposobów na rozpoznanie kryzysów. Przewartościowane rynki akcji, pewne segmenty gospodarki, odwrócona krzywa rentowności, zbyt duża euforia w mediach etc.
Ponadto podczas kryzysów można również odnosić profity dokonując tak zwanej krótkiej sprzedaży. Nieograniczoną możliwość zajmowania krótkiej pozycji oferują kontrakty CFD. Handel kontraktami CFD warto połączyć z narzędziami rozszerzenia Supreme Edition do platformy MT4 oraz MT5, którą oferuje Admiral Markets. Przykładowo Mini Terminal pozwala z poziomu wykresu dokonywać transakcji, składać zlecenia z limitem, stop, a także ustawić zlecenie obronne stop-loss oraz zlecenie zamykające transakcję z zyskiem take-profit.
Z kolei na Trade Terminalu możemy ustawić automatyczne zamknięcie części pozycji, np. połowę, przesunięcie zlecenia SL orz TP. Tylko MT4 Supreme Edition autorstwa Admiral Markets daje możliwości wykorzystania w pełni opisanych funkcji. Platforma MT4 Supreme Edition jest całkowicie darmowa na rachunku rzeczywistym oraz na rachunku demonstracyjnym.
Inne artykuły, które mogą Cię również zainteresować:
O Admiral Markets
Admiral Markets to broker o globalnej obecności, który jest regulowany i licencjonowany przez różne organy regulacyjne. Umożliwia handel na ponad 8 000 instrumentów finansowych, takich jak Forex i CFD na akcje, indeksy, obligacje, towary, ETF i kryptowaluty. Poza wyżej wymienionymi zapewnia możliwość inwestowania w prawdziwe akcje i fundusze ETF. Dzięki Admiral Markets możesz bezpłatnie korzystać z najbardziej innowacyjnych platform handlowych, takich jak MetaTrader 4 i MetaTrader 5, a także ekskluzywnej wtyczki MetaTrader Supreme Edition. Zacznij handlować już dziś!
Ten materiał nie zawiera i nie powinien być interpretowany jako zawierający porady inwestycyjne lub rekomendacje inwestycyjne lub ofertę lub zachętę do zawierania transakcji na instrumentach finansowych. Należy pamiętać, że analizy instrumentów finansowych, które odnoszą się do wyników osiągniętych w przeszłości, mogą się zmieniać w czasie. Przed podjęciem jakiejkolwiek decyzji inwestycyjnej, powinieneś zasięgnąć porady niezależnego doradcy finansowego, aby upewnić się, że rozumiesz związane z tym ryzyko.
